انسان يك موجودي است از ماده و غير ماده. نگاه ما اين است.(1- انسان ماده نيست. 2- هم ماده است، 3- هم ماوراي ماده. و انسان مختار است). مي‌تواند خوب باشد، مي‌تواند بد باشد. آيا ما اختيار داريم يا نه؟ دلايلي كه ما اختيار داريم زياد است.

من چهار تا دليل مي‌گويم . قند براي همه شيرين است. ببينيد سؤال از من و جواب از شما. 1- انسان در عمرش پشيمان مي‌شود يا نمي‌شود؟ با هم بگوييد... بله! اگر پشيمان مي‌شود پيداست كه انسان آزاد است. چون اگر مجبور بود، آدم مجبور پشيمان نمي‌شود. اينكه مي‌گويد: چرا انجام دادم، يعني مي‌توانستم انجام ندهم. پس پشيماني دليل بر اين است كه انسان آزاد است. كسي نگويد: آقا من نمي‌توانم خوب باشم. در اين اوضاع، در اين فيلم‌ها، ماهواره‌ها، در اين خانواده با اين پدر ، با اين مادر، با اين معلم، با اين مجلّه، من نمي‌توانم خوب باشم. كسي نمي‌تواند بگويد: با اينكه هوا سرد است، من نمي‌توانم سرما نخورم. نخير! سالها زمستان آمد و رفت، همه جا هم سرد بود. و شما سرما نخوردي. يك بوليز پوشيدي. پس نمي‌شود گفت: چون همه‌جا سرد است، پس من هم بايد سرما بخورم. چون هوا داغ است پس من هم گرما بخورم. نه، همه‌جا داغ است. اما شما با يك بادبزني، با يك پنكه‌اي، با يك كولري، جايت را عوض مي‌كني. به هر حال يك شكلي خودت را نگه مي‌داري. چطور در خيابان و كوچه همه‌چيز ريخته است. ولي شما با پوشيدن يك كفش پايت را از همه رقم تيغ و شيشه حفظ مي‌كني. به همان دليلي كه پايت را حفظ مي‌كني، در زمستان با يك جُبّه، سرما را از خودت دور مي‌كني، با يك باد بزن گرما را از خودت دور مي‌كني، نمي‌شود گفت: چون فساد است، بلكه يك اراده مي‌خواهد.